3. ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI

 

3.1. ODPADY KOMUNALNE

3.1.1. Rodzaj i ilość powstawania odpadów

 

Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Tak więc odpady komunalne powstają w:

·        gospodarstwach domowych.

·        obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.

 

3.1.1.1. BILANS ODPADÓW KOMUNALNYCH

Z uwagi na fakt, że w Polsce nie jest prowadzona ewidencja wytwarzanych odpadów komunalnych (poza sprawozdawczością firm zajmujących się wywozem odpadów) - dla potrzeb niniejszego planu ustalono bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym w oparciu o dane wskaźnikowe zawarte w Krajowym (KPGO) i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (WPGO).

 

 

Źródła powstawania odpadów	Przyjęty wskaźnik nagromadzenia odpadów [kg/M/r]
	miasto	wieś
Odpady z gospodarstw domowych	224	116
Odpady z obiektów infrastrukturalnych	110	45
Odpady wielkogabarytowe	20	15
Odpady z budowy, remontów obiektów budowlanych	40	40
Odpady z ogrodów i parków	12	5
Odpady z czyszczenia ulic i parków	15	0
Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych	3	2
RAZEM	424	223

 

Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych są wprost proporcjonalne do liczby mieszkańców i zależą od miejsca zamieszkania (wieś, miasto).

 

 

Tak więc, według załączonej tabeli w roku 2002 powstała na terenie GMINY DZIADKOWICE następująca ilości odpadów [Mg]:

 

	TEREN WIEJSKI GMINA DZIADKOWICE
Odpady z gospodarstw domowych	381,1
Odpady z obiektów infrastrukturalnych	147,8
Odpady wielkogabarytowe	49,3
Odpady z budowy, remontów obiektów budowlanych	131,4
Odpady z ogrodów i parków	16,4
Odpady z czyszczenia ulic i parków	0,0
Odpady niebezpieczne w grupie odpadów komunalnych	6,6
RAZEM ODPADY KOMUNALNE	732,6

 

 

 

3.1.2. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW KOMUNALNYCH

 

Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami należy do zadań własnych gmin.

 

GROMADZENIE I TRANSPORT  ODPADÓW ZMIESZANYCH

Do gromadzenia odpadów zmieszanych na terenie gminy Dziadkowice służą pojemniki TYP SM 110 oraz MGB 110 lub MGB 240 – pojemniki te rozstawione są na terenie zabudowy jednorodzinnej. Na terenie Gminy rozstawionych jest około 250 pojemników tego typu.

Na terenie Gminy Dziadkowice jednostkami posiadającymi zezwolenie na transport odpadów zmieszanych są:

-          PHU „Astwa” z Białegostoku ul. Kombatantów 4.

-          Przedsiębiorstwo Komunalne w Siemiatyczach.

Większość odpadów rolnicy i właściciele posesji we własnym zakresie pozbywają się odwożąc je na składowiska w Dziadkowicach i Dołubowie

 

GROMADZENIE I TRANSPORT SUROWCÓW ODPADOWYCH

Na terenie Gminy Dziadkowice nie prowadzi się obecnie selektywnej zbiórki odpadów.

 

3.1.3. SKŁADOWANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH.

Zgodnie z PPGO składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Dziadkowicach zostanie zamknięte w 2009 roku, natomiast składowisko w Dołubowie w 2005 r. Do tego czasu przyjmować będą one odpady zmieszane do składowania.

 

-          SKŁADOWISKO W DOŁUBOWIE zlokalizowane jest na działce geodezyjnej nr 248. Zajmuje ono powierzchnię około 1 ha. Brak jest infrastruktury do prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami.

 

-          SKŁADOWISKO W DZIADKOWICACH zlokalizowane w otulinie leśnej, wybudowane zostało w 1991 roku. Całkowita powierzchnia składowiska wynosi około 2 ha, z czego pod składowanie przeznaczone jest 1 ha. Składowisko nie posiada izolacji podłoża. Odcieki powstające na terenie składowiska odbierane są przez rowy opaskowe. Składowisko zostało ogrodzone jednak nie posiada stałej obsługi.

 

Wyżej wymienione składowiska przeznaczone są do składowania następujących odpadów:

 

KOD ODPADU   Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów   20 02 02 Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) – gleba i ziemia, w tym kamienie 20 02 03 Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) – inne odpady nieulegające biodegradacji 20 03 01 Inne odpady komunalne – niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 20 03 02 Inne odpady komunalne – odpady z targowisk 20 03 03 Inne odpady komunalne – odpady z czyszczenia ulic i placów 20 03 04 Inne odpady komunalne – szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości 20 03 06 Inne odpady komunalne – odpady ze studzienek kanalizacyjnych 20 03 07 Inne odpady komunalne – odpady wielkogabarytowe 20 03 99 Inne odpady komunalne – odpady komunalne niewymienione w innych grupach 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek remontów 17 01 02 Gruz ceglany 17 01 03 Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia 17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia nie zawierających substancji niebezpiecznych 17 01 80 Usunięte tapety, tynki, okleiny itp. 17 01 81 Odpady z remontów i przebudowy dróg

Według danych uzyskanych w Urzędzie Gminy w kolejnych latach unieszkodliwiono poprzez składowanie następujące ilości odpadów zmieszanych:

 

 

 

 

 

 

 

3.2. KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE

 

Na terenie Gminy DZIADKOWICE nie funkcjonuje żadna oczyszczalnia ścieków. Według zamierzeń gminy Dziadkowice przewiduje się budowę oczyszczalni ścieków wraz z systemem sieci kanalizacyjnej w 2006 roku.

 

3.3. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO

3.3.1. WRAKI SAMOCHODOWE

Rozwój motoryzacji powoduje niekorzystne skutki środowiskowe. Jednym z poważniejszych problemów jest w tym zakresie zagadnienie unieszkodliwiania i zagospodarowania wraków samochodowych i zużytych opon samochodowych.

Ilość złomowanych samochodów można oszacować na podstawie liczby samochodów wprowadzonych na rynek w kolejnych latach oraz w oparciu o stworzoną na tej podstawie strukturę wieku używanych w Polsce samochodów.

Wraki samochodów zawierają złom stalowy, ale także: zużyte oleje, płyny chłodnicze, zużyte akumulatory, zużyte opony, szkło i tworzywa sztuczne. Większość tych elementów można odzyskać z odpadów jako surowiec wtórny.

Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią około 85% masy wraku samochodowego. Należą do nich przede wszystkim:

o         złom stalowy

o         zużyte opony i guma

o         oleje i niezużyte resztki paliwa

o         szkło

o         płyny hamulcowe i chłodnicze

Materiały nie nadające się do recyklingu stanowią pozostałe około 15% masy całego wraku samochodowego. Można do nich zaliczyć np. pianki poliuretanowe, dla których brak jest odpowiedniej technologii odzysku lub unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych).

Na terenie Gminy DZIADKOWICE nie ma przedsiębiorstwa trudniącego się demontażem samochodów.

 

 

3.3.2. OPONY

W celu eliminacji lub ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowisku (lub porzuconych w środowisku) mogą być wykorzystane różnorodne metody i techniki gospodarki tymi odpadami. Z dotychczasowych badań i doświadczeń wynika, że wycofane z eksploatacji opony mogą być wykorzystane poprzez:

o         bieżnikowanie,

o         zagospodarowanie całych opon,

o         wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej,

o         spalanie z wykorzystaniem energii.

Należy jednak podkreślić, że bieżnikowanie opon wydłuża jedynie czas ich eksploatacji, więc po pewnym czasie i tak należy je unieszkodliwić w inny sposób np. jedną z w/w metod (spalenie, przetworzenie na granulat).

W kraju istnieją możliwości techniczne do realizacji poszczególnych kierunków odzysku zużytych opon (np. zakłady rozdrabniające gumę i wytwarzające regranulat, cementownie przystosowane do spalania zużytych opon), ale podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem opon mają duże trudności z pozyskaniem tego odpadu, ze względu na brak systemu zbiórki zużytych opon.

Odpadów tego typu nie zalicza się do odpadów niebezpiecznych, a stopień ich niekorzystnego oddziaływania na środowisko nie jest szczególnie duży. Jednak ze względu na wagę problemu, gospodarka oponami wycofanymi z eksploatacji podlega szczególnym uregulowaniom prawnym. Przede wszystkim ustawa o odpadach wprowadziła zakaz składowania zużytych opon, a zakaz ten wszedł w życie 1 lipca 2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku dla opon pociętych i części opon (Ustawa o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw).

Poza tym na producentów i importerów opon nałożono obowiązek odzysku zużytych opon, a stopień odzysku tych odpadów w latach 2002-2007 powinien wynosić:

o         2002 r. - 25%

o         2003 r. - 35%

o         2004 r. - 50%

o         2005 r. - 60%

o         2006 r. - 70%

o         2007 r. - 75%

Unieszkodliwianiem i zbieraniem zużytych opon na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy:

·          PPHU „ABBA-EKOMED” Toruń,

·          PUHP AMBIT Sp. z o.o. Białystok,

·          PH „Mirpol” Białystok,

·          PPHU „ARTEX” Sp. z o.o. Białystok,

·          „REMEX” Sp. z o.o. Białystok.

3.3.3. Odpady ropopochodne.

Oleje odpadowe, a w tym oleje smarowe lub przemysłowe, w szczególności zużyte oleje silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje hydrauliczne stanowią grupę 13.

Oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany:

·         olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji,

·         olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii,

·         olejów w systemach smarowania obiegowego (oleje maszynowe),

·         olejów transformatorowych,

·         olejów grzewczych.

Unieszkodliwianiem olei przepracowanych na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy:

·          „Rago” Przedsiębiorstwo Wielobranżowe s.c. w Białymstoku,

·          „Oiler Cova” Sp. z o.o. Gdańsk,

·          PPHU „Ral” sp. z o. o. Warszawa,

·          Polexx Sp. z o.o. Płock,

·          Port Serwice Sp. z o.o. Gdańsk.

Na terenie Gminy DZIADKOWICE brak jest danych dotyczących powstawania ilości tego typu odpadów.

3.3.4. Akumulatory i baterie.

Źródłem akumulatorów wielkogabarytowych są przede wszystkim środki transportu. Akumulatory samochodowe stanowią odpad niebezpieczny. Średnia trwałość akumulatora waha się w granicach 3 – 5 lat i zależy głównie od intensywności eksploatacji i przebiegu pojazdu.

Zużyte akumulatory są nabywane od ich użytkowników poprzez sieć skupu (sklepy motoryzacyjne, stacje paliw, stacje obsługi, bazy transportowe, zakłady mechaniczne) w ramach tzw. opłaty depozytowej.

 

Baterie i akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane, gdyż w kraju brak jest odpowiedniej technologii.

Powstające w tej podgrupie odpady są w większości odpadami niebezpiecznymi, z wyjątkiem odpadów:

·                     O kodzie 16 06 04 – baterie alkaliczne (z wyłączeniem 16 06 03 )

·                     O kodzie 16 06 05 – inne baterie i akumulatory.

Zbiórkę baterii małogabarytowych prowadzi REBA Organizacja Odzysku S.A., (www.reba.pl) która bezpłatnie dostarcza pojemniki do zbiórki ww. odpadów w sklepach, szkołach, urzędach.

 

Unieszkodliwianiem baterii i akumulatorów na terenie województwa podlaskiego zajmują się następujące firmy:

·                     „Przedsiębiorstwo Handlowe „Mirpol” Białystok,

·                     „Bartex” Sp. z o.o. Warszawa,

·                     Zakłady Akumulatorowe „Zap” Piastów.

3.3.5. Ciepłownictwo.

Odpady powstające w ciepłowniach i kotłowniach (odpady nieorganiczne z procesów termicznych – grupa 10) to przede wszystkim żużle i popioły wytwarzane w procesach spalania węgla. Na terenie Gminy DZIADKOWICE brak jest ewidencji ilości powstających odpadów z ciepłownictwa.

3.3.6. Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury.

Na terenie Gminy DZIADKOWICE istnieją zakłady stolarskie i produkcji tarcicy. W zakładach tych nie prowadzi się rejestracji wytworzonych odpadów. Powstające odpady nie stanowią obecnie istotnego problemu, gdyż prawie cała ich masa jest poddawana odzyskowi. Najpowszechniejszą metodą odzysku jest termiczne przekształcanie z odzyskiem energii cieplnej.

3.3.7. Odpady przemysłu rolno – spożywczego.

Odpady z sektora rolno-spożywczego powstają w gospodarstwach rolnych, ogrodniczych i hodowlanych, cukrowniach, gorzelniach, ubojniach, zakładach przetwórstwa spożywczego, mleczarniach, chłodniach oraz innych zakładach zajmujących się produkcją i przetwórstwem żywności.

W gospodarstwach rolnych na terenie Gminy DZIADKOWICE powstające odpady są zagospodarowywane przez rolników poprzez kompostowanie, skarmianie zwierząt.

W ostatnich latach, na bazie doświadczeń związanych z szerzeniem się choroby BSE (gąbczastego zwyrodnienia mózgu), Unia Europejska zaostrzyła przepisy związane z obrotem, unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów pochodzenia zwierzęcego, wykorzystywanych do produkcji mączek kostnych. Odpady te podzielono na trzy grupy:

o         odpady niskiego ryzyka oznaczone kodem LRM (zaliczyć można do nich wszystkie odpady z grup 02 02 02 i 02 01 02),

o         odpady szczególnego ryzyka oznaczone kodem SRM (zalicza się do nich część odpadów z grup 02 01 81 i 02 02 81),

o         odpady wysokiego ryzyka oznaczone kodem HRM (zalicza się do nich pozostałą część odpadów z grup 02 01 81 i 02 02 81).

Większość odpadowej tkanki zwierzęcej jest unieszkodliwiana (odzyskiwana), przez odbiorców odpadów poubojowych.

W związku z wystąpieniem w Europie przypadków choroby Creutzfeldta - Jakoba, której przyczyną może być gąbczasta endofalopatia bydła (BSE) w 2001 r. wprowadzono zmiany w postępowaniu z odpadami poubojowymi. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów odpady poubojowe zostały ujęte jako:

o         odpady niebezpieczne o kodzie 02 02 80* - odpadowa tkanka zwierzęca wykazująca właściwości niebezpieczne,

o         odpady inne niż niebezpieczne o kodzie 02 02 81 - odpadowa tkanka zwierzęca stanowiąca materiał szczególnego i wysokiego ryzyka, w tym odpady z produkcji pasz mięsno - kostnych inne niż wymienione w 02 02 80.

Wykorzystanie odpadów poubojowych szczególnego i wysokiego ryzyka np. do produkcji pasz może spowodować przenoszenie czynnika chorobotwórczego w łańcuchu pokarmowym na inne zwierzęta oraz ludzi. Odpady poubojowe szczególnego i wysokiego ryzyka powinny być unieszkodliwiane w wytypowanych zakładach odzyskujących, a następnie przekształcane w mączki i tłuszcze unieszkodliwiane poprzez spalenie w wyznaczonych instalacjach. Z uwagi na długi okres inkubacji choroby spowodowanej czynnikiem zakaźnym BSE oraz nieznane drogi przenoszenia konieczne jest kontrolowanie ilości wytwarzanych odpadów poubojowych wykazujących właściwości niebezpieczne oraz właściwe unieszkodliwianie tych odpadów.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji wprowadzony został system dofinansowania do zbieranych zwłok zwierzęcych bydła, owiec i kóz lub ich części i przetwarzania ich na mączkę.

 

3.3.8. ODPADY MEDYCZNE

Odpady medyczne generowane są przez ośrodki służby zdrowia, weterynaryjne, badawcze, laboratoria i zakłady farmakologiczne. Odpady infekcyjne powstają również w wielu prywatnych gabinetach lekarskich i stomatologicznych, ambulatoriach, instytutach i laboratoriach badawczych i analitycznych, zakładach kosmetycznych. Do tej grupy zalicza się również pozostałości z domowego leczenia (dializy, podawanie insuliny, opatrunki, farmaceutyki itp.).

 

Skład morfologiczny odpadów medycznych jest bardzo zróżnicowany, brak jest również ujednoliconych metod ich badania. Trudności oznaczania wynikają z przestrzegania wymagań BHP. Średnio, ilościowy skład tych odpadów kształtuje się następująco:

-          papiery i karton około 20 %

-          materiały opatrunkowe (bandaże i wata) około 40 %

-          odpady z tworzyw sztucznych około 20%

-          szczątki ludzkie około 10%

-          pozostałe odpady około 10 %.

 

Ustawa o odpadach oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych nakłada obowiązek unieszkodliwiania, a także określa wymogi dotyczące gromadzenia, przechowywania i metod unieszkodliwiania odpadów o kodach 18 01 i 18 02. Sposoby unieszkodliwiania odpadów powstających w działalności służb medycznych i weterynaryjnych sprowadzają się w szczególności do zabicia życia biologicznego, czyli zniszczenia drobnoustrojów (bakterii, prątków, wirusów, grzybów, pasożytów, form przetrwalnikowych i zarodników) za pomocą:

-          spalania

-          dezynfekcji i sterylizacji parowej

-          działania mikro lub makro fal

-          dezynfekcji chemicznej lub gazowej

-          metod radiacyjnych (promieniowanie jonizujące)

Odpady medyczne powstają również gabinetach i niepublicznych lecznicach medycznych i weterynaryjnych. Ich ilość na terenie województwa jest bardzo trudna do oszacowania, a wszystkie takie obiekty są źródłem odpadów medycznych i weterynaryjnych. Ich ilość jest ściśle uzależniona od zakresu świadczonych usług zdrowotnych. Według danych literaturowych wskaźnik ilości powstających odpadów waha się od 0,02 do 1,2. Wartość wskaźnika ilości odpadów powstających w prywatnych gabinetach lekarskich i weterynaryjnych (wg Wandrasza) przedstawiono w tabeli.

Wskaźnik ilości odpadów powstających w gabinetach lekarskich i weterynaryjnych.

Odpady medyczne powstające na terenie gminy DZIADKOWICE poddawane są utylizacji w spalarni przy Samodzielnym Publicznym ZOZ Hajnówka.

3.3.9. ODPADY WETERYNARYJNE.

Zgodnie z definicją zamieszczoną w ustawie o odpadach, przez odpady weterynaryjne rozumie się odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach.

Odpady powstające w placówkach weterynaryjnych, reprezentują materiał o bardzo zróżnicowanym poziomie zagrożenia chemicznego i sanitarnego, jak również właściwościach fizycznych. Aktualnie brak jest wiarygodnych danych dotyczących wskaźników ilościowych i składu morfologicznego odpadów powstających w gabinetach i lecznicach weterynaryjnych.

 

3.3.10. ODPADY ZAWIERAJĄCE AZBEST

W województwie podlaskim ilość wyrobów zawierających azbest i zabudowanych w obiektach budowlanych szacuje się na ok. 1,1 mln Mg.

 

Na terenie Gminy DZIADKOWICE decydujący udział w ogólnym bilansie wyrobów zawierających azbest mają płyty azbestowo-cementowe, powszechnie wykorzystywane w budownictwie mieszkaniowym w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku. Część z nich wykorzystywano jako pokrycia dachowe w budownictwie wiejskim oraz stosowana w postaci płaskich płyt elewacyjnych.

 

W województwie podlaskim nie ma składowiska, na którym można byłoby składować odpady zawierające azbest. Odpady takie mogą być unieszkodliwiane:

·         na składowisku azbestowych odpadów poprodukcyjnych w Zgierzu (województwo łódzkie), administrowane przez zakład „EURO-BORUTA” ,

·         na składowisku podległemu Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowo- Usługowemu IZOPOL w Trzemesznie,

·         na składowisku Lubelskiej Agencji Ochrony Środowiska w Lublinie,

·         na składowisku administrowanemu przez TELMAKO S.A. w Konopnicy,

·         na składowisku administrowanemu przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Radyminie,

·         poprzez cementowanie przez BSC EKOPAL S.C. w Szczecinie.

 

Obecnie rozpoczęto prowadzenie inwentaryzacji obiektów z zabudowanymi płytami falistymi zawierającymi azbest.

 

3.3.11. ODPADY ZAWIERAJĄCE PCB

 

Krajowe przepisy prawne definiują PCB w następujący sposób: „PCB - rozumie się przez to polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachloro-difenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie”. PCB zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku.

Pomimo, że obowiązek inwentaryzacji PCB w naszym kraju został wprowadzony z terminem wykonania do dnia 31 grudnia 2002 roku, niestety do chwili obecnej nie zinwentaryzowano wszystkich będących w eksploatacji urządzeń zawierających PCB.

Głównym źródłem odpadów zawierających PCB są zużyte: kondensatory, płyny usunięte z transformatorów, oleje odpadowe i ciecze z dekontaminacji transformatorów.

Nie jest możliwe na dzień dzisiejszy określenie ilości odpadowego PCB do unieszkodliwienia na terenie Gminy DZIADKOWICE.